تاریخ: ۲۰ فروردین ۱۴۰۳ - ۱۱:۵۷
3

نظر قانون درباره فیلمبرداری از دیگران چیست؟

با بالاگرفتن بحث های رسانه ای درباره لایحه حجاب و عفاف که آخرین مراحل بررسی را در مجلس می گذراند، موضوع فیلمبرداری از دیگران از موضوعات پرحاشیه ای است که می تواند با استناد به این لایحه در دستور کار برخی افراد قرار گیرد. 



در ادامه نظر قانونگذار از زبان مصطفی شمسی حقوق دان و جرم شناس که خبرگزاری مهر آن را منتشر کرده باز نشر می شود:

“در امور کیفری می‌گوئیم «اصل بر برائت» است. هیچکس مجرم نیست و این یک اصل و قاعده کلی است و تمامی اصول در امور کیفری زیر مجموعه اصل برائت محسوب می‌شود. اصل برائت یکی از اصول حقوقی است که به حفاظت از اطلاعات شخصی و محرمانه افراد می‌پردازد. این اصل به معنای این است که هر فردی این حق را دارد که اطلاعات شخصی و امور محرمانه‌ای که به او مربوط هستند، محافظت شود و بدون موافقت او، این اطلاعات به دیگران فاش نشود. تأکید بر اصل برائت به معنای احترام به حقوق خصوصی افراد است.

همچنین می‌توان به اصل ۲۲ قانون اساسی که مربوط به بحث «حقوق ملت» است اشاره کرد؛ این اصل می‌گوید حیثیت، جان، مال، حقوق، مسکن و شغل اشخاص از تعرض مصون است مگر در مواردی که قانون تجویز کند. بنابراین وقتی از دیگران فیلم‌برداری می‌کنید به نوعی وارد حریم خصوصی او شده‌اید و به حیثیت و آبروی او تعرض کرده‌اید.

در بند ماده ۵ قانون «نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت‌های غیرمجاز می‌کنند» نوشته شده است: «مرتکبان جرایم زیر به دو تا پنج سال حبس و ده سال محرومیت از حقوق اجتماعی و هفتاد و چهار ضربه شلاق محکوم می‌شوند.» و در بند ج این ماده یکی از مواردی که مشمول این مجازات برشمرده شده به این شرح است: «تهیه مخفیانه فیلم یا عکس مبتذل از مراسم خانوادگی و اختصاصی دیگران و تکثیر و توزیع آن.»

همچنین قانون حمایت از آمران به معروف در اینجا مورد توجه است. در ماده دوم این قانون تعریفی آمده مبنی بر اینکه امر به معروف و نهی از منکر دعوت و واداشتن دیگران به معروف و نهی و بازداشتن از منکر است. ماده چهار همین قانون می‌گوید: «مراتب امر به معروف و نهی از منکر، قلبی، زبانی، نوشتاری و عملی است که مراتب قلبی، زبانی و نوشتاری آن وظیفه آحاد مردم و دولت است و مرتبه عملی آن در این موارد که قانون تعیین کرده است تنها وظیفه دولت است.» پس اگر کسی برای امر به معروف از کسی فیلم تهیه کند و وارد حریم خصوص دیگران شود برخلاف ماده چهار آمران به معروف رفتار کرده است.

همچنین ماده ۷۴۵ قانون مجازات اسلامی در باب جرایم رایانه‌ای می‌گوید: «هر کس، به‌وسیله سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی، صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او، جز در موارد قانونی، منتشر کند یا دسترس دیگران قرار دهد، به‌نحوی‌که منجر به ضرر یا عرفاً، موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (۵.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا چهل میلیون (۴۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات، محکوم خواهد شد.»

بنابراین ماده چهار و پنج قانون حمایت از آمران به معروف و نهی از منکر، اصل ۲۲ قانون اساسی، اصل برائت، ماده ۷۴۵ قانون مجازات اسلامی و همچنین بند ج ماده ۵ قانون «نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت‌های غیرمجاز می‌کنند» درباره شرایط مختلف تهیه عکس و فیلم از دیگران می‌تواند در مراجع قانونی لحاظ شود.”