به گزارش خبربانو، کاهش سزارین و ترویج زایمان طبیعی در کشور طی پنج سال گذشته چشمگیر بوده است و در این میان دانشگاه علوم پزشکی مشهد که یک دهم از موالید کشور را زیر پوشش دارد با کاهش بیش از ۱۰ درصدی سزارین، بالاترین رتبه را در کشور کسب کرده است.
به گفته کارشناسان، ایران پس از برزیل دومین کشور به لحاظ فراوانی زایمان‌های سزارین در جهان است و این در حالی است که بر اساس تاکید سازمان بهداشت جهانی، سزارین نباید بیش از ۱۵ درصد کل زایمان‌ها را شامل شود.
پیشینه سزارین به تولد 'ژولیوس سزار'، قیصر روم و تولد رستم در شاهنامه برمی گردد که این ۲ به علت بزرگی جثه با جراحی از شکم مادر بیرون آورده شدند که در غرب به این روش 'سزارین' گفته اند و در ایران برخی معادل 'رستمینه' را برای آن برگزیده اند.
به گفته پزشکان از آنجا که زایمان به صورت سزارین با درد کمتری برای زن باردار همراه است و از سوی دیگر پزشکان متخصص زنان برای انجام آن با محدودیت کمتری رو به رویند، این روش همچنان طرفداران زیادی در ایران داشته و دارد.
در حالی که برخی پزشکان به انتقاد از عوارض زایمان طبیعی پرداخته اند، اخیرا وزیر بهداشت، درمان و آموزشی پزشکی در واکنش به آنان اظهار کرد که 'موضوع افزایش عوارض زایمان طبیعی در زنان دروغ است'.
دکتر سیدحسن قاضی زاده هاشمی افزود: در شرایطی که وزارت بهداشت به دنبال ترویج زایمان طبیعی است، برخی به اشتباه تهمت می‌زنند که عوارض زایمان در کشور افزایش پیدا کرده و این اظهارات دروغ است، درحالی که نه تنها عوارض زایمان طبیعی بیشتر نشده، بلکه کاهش پیدا کرده است و به طور قطع سزارین عوارض بیشتری دارد.

  سهم سزارین نباید از ۱۵ درصد کل زایمان‌ها فراتر رود
استاد زنان و زایمان دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: طبق توصیه و تاکید سازمان بهداشت جهانی سزارین باید حدود ۱۵ درصد از کل زایمان‌ها را شامل شود، زیرا خطر مرگ و میر مادر در جریان عمل سزارین ۲ برابر زایمان طبیعی است.
دکتر ملیحه حسن زاده افزود: خونریزی، عفونت، تاخیر در بهبودی و بازگشت به زندگی عادی، زخم ناشی از جراحی، عوارض مثانه، روده و چسبندگی‌ها در عمل سزارین بیشتر از زایمان طبیعی است.
وی خاطرنشان کرد: در زایمان طبیعی فشاری که روی قفسه سینه نوزاد وارد شده و مجموعه حرکاتی که در فرآیند زایمان ایجاد می‌شود، به تکامل ریه نوزاد کمک می‌کند بنابراین نوزادی که با زایمان طبیعی به دنیا می‌آید، مشکلات تنفسی کمتری دارد.
این پزشک متخصص زنان و زایمان، ترس از زایمان طبیعی را از علل گرایش به سزارین دانست و افزود: تمایل به سزارین در بین زنان باردار ایرانی بسیار بالا است، در حالی که آنان از فواید زایمان طبیعی و عوارض سزارین آگاهی کافی ندارند.
حسن زاده افزود: زایمان نوعی فرآیند طبیعی است که بیشتر زنان می‌توانند آن را طی کنند، اما در مواردی مثل آمدن نوزاد با پا یا شانه و یا افت ضربان قلب جنین، حتما باید سزارین انجام شود چراکه زایمان طبیعی برای مادر و نوزاد خطرساز است.
وی بیان کرد: طی چند سال گذشته اگرچه توفیقات خوبی در کاهش سزارین‌های بی رویه در کشور حاصل شده است، اما از طرفی اجبار بر انجام طبیعی برخی زایمان‌ها هم اشتباه است.
دکتر حسن زاده که دادیار سازمان نظام پزشکی مشهد است، افزود: طی سال‌های اخیر موارد شکایت و آسیب‌های وارده به جنین و مادر، به دلیل اصرار بر زایمان طبیعی افزایش داشته است.
وی کمبود نیروی انسانی ماما، عدم آگاهی کافی مردم در مورد عوارض سزارین و فواید زایمان طبیعی و کمبود تجهیزات پزشکی مورد نیاز زایمان طبیعی را از موانع ترویج زایمان طبیعی عنوان کرد.

  کاهش ۱۱ درصدی سزارین در حوزه دانشگاه علوم پزشکی مشهد
مدیر واحد مامایی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: ترویج زایمان طبیعی و ایمن یکی از بسته‌های طرح تحول نظام سلامت است که از سال ۱۳۹۳ در سطح کشور و بیمارستان‌های زیر پوشش این دانشگاه در حال اجراست.
فریده فرخی افزود: به دنبال اقدامات انجام شده، شاخص زایمان طبیعی در مناطق زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد در خراسان رضوی در حال رشد است، به طوری که هم اکنون بیش از ۵۵ درصد زنان باردار زیر پوشش این دانشگاه در بیمارستان‌های دولتی و خصوصی به روش طبیعی زایمان می‌کنند.
وی بیان کرد: این در حالی است که پیش از اجرای طرح تحول نظام سلامت، ۵۶ درصد از زایمان‌ها در مناطق زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد به روش سزارین انجام می‌شد.
وی تاکید کرد: دانشگاه علوم پزشکی مشهد در طول سال‌های اخیر موفقیت زیادی در کاهش میزان سزارین‌ها کسب کرده است، به طوریکه میزان سزارین از ابتدای طرح تحول نظام سلامت تاکنون در این دانشگاه ۱۱ درصد کاهش یافته، و حال آنکه این میزان در کشور تنها پنج درصد کاهش داشته است.
وی با بیان اینکه سزارین اولی‌ها کاهش مطلوبی داشته اند، اظهار کرد: اکنون تنها ۱۵ درصد از زنان باردار خراسان رضوی در نخستین زایمانشان سزارین می‌شوند و حدود ۳۰ درصد از آنان، سزارین تکراری دارند.
مدیر واحد مامایی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: برای زنانی که نخستین زایمانشان به روش سزارین انجام شده، امکان انجام زایمان‌های بعدی به روش طبیعی به دلیل مشکلات چسبندگی، مشکل آفرین و خطرناک است.
وی با اشاره به راه اندازی تخت‌های زایمان ایمن (ال. دی. آر) در دانشگاه علوم پزشکی مشهد بیان کرد: ایجاد ۱۰۰ تخت زایمان ایمن در بیمارستان‌های زیر پوشش از برنامه‌های در حال اجرا، با هدف کاهش سزارین و ترویج زایمان طبیعی است.
فرخی افزود: هم اینک اتاق‌های زایمان ایمن برای زایمان طبیعی در همه بیمارستان‌های ۱۳ شهرستان زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد راه اندازی شده و تنها در شهرستان‌های کاشمر و قوچان هنوز این اتاق‌ها بهره برداری نشده است.
وی گفت: این اتاق‌ها همراه با تجهیزات کامل پزشکی برای انجام زایمان طبیعی است و امکان حضور همسر زن باردار نیز در این اتاق‌ها پیش بینی شده است.

   پزشکان زنان علاقه‌ای به زایمان طبیعی ندارند
یک مامای با سابقه و رئیس سابق جمعیت مامایی خراسان رضوی گفت: هم اکنون مقاومت‌هایی برای نهادینه سازی زایمان طبیعی در جامعه وجود دارد که بخشی از آن به ناآگاهی مردم و بخشی از آن به پزشکان متخصص زنان و زایمان مربوط است.
فروغ برهانی که مروج و مربی زایمان طبیعی است، افزود: با آموزش و گسترش روش‌های زایمان بی درد مانند ماساژدرمانی، زایمان درآب، دارو و گاز‌های بی دردی و آموزش‌های یوگا، می‌توان ترس از زایمان طبیعی را در مادران باردار کاهش داد.
وی گفت: زایمان یک روش فیزیولوژی طبیعی است و فقط در موارد خاص که جان بیمار و مادر در خطر است باید سزارین انجام شود.
وی بیان کرد: در سال‌های اخیر ۱۰۰ 'ماما همراه' که ماما‌های تحصیل کرده هستند برای کمک به فرایند زایمان در مشهد آموزش دیده اند که متاسفانه حضور آن‌ها در حین زایمان طبق هماهنگی با زنان باردار با محدودیت‌ها و موانعی از سوی بیمارستان‌ها مواجه شده است.
وی با بیان اینکه اغلب پزشکان زنان علاقه‌ای به زایمان طبیعی ندارند، افزود: مهارت کمتر پزشکان در مورد تشخیص زایمان طبیعی نسبت به ماماها، راحت بودن انجام جراحی سزارین با تعیین وقت قبلی و محدودیت در وقت از پیش تعیین شده در زایمان طبیعی و سختی‌هایی که پزشک از این بابت متحمل می‌شود، از علل گرایش پزشکان به سزارین است.

  ایران دومین کشور با سزارین بالا است
رئیس اداره مامایی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: هم اینک ایران پس از کشور برزیل بالاترین میزان سزارین جهان را به خود اختصاص داده است.
دکتر فرح بابایی افزود: طبق مستندات بین المللی ارائه شده از سوی سازمان بهداشت جهانی، میزان سزارین در ایران ۳۵ درصد از کل زایمان‌ها را در سال ۱۳۷۹ شامل می‌شد که این میزان در سال ۹۲ به ۵۶ درصد افزایش یافت.
وی میانگین سزارین در جهان را حدود ۱۸ درصد عنوان و بیان کرد: این میزان در کشور‌های پیشرفته و اسکاندیناوی حدود ۱۰ درصد است که ایران فاصله زیادی با آن دارد.
وی ادامه داد: برنامه کاهش سزارین از سال ۱۳۹۳ با توجه به عوارض و مضرات آن در ایران آغاز شد و هم اکنون میزان سزارین در سطح دانشگاه‌های علوم پزشکی روند کاهشی طی می‌کند و دانشگاه علوم پزشکی مشهد از دانشگاه‌های موفق در این زمینه است.
وی گفت: هم اینک میزان سزارین در سطح کشور به حدود ۵۰ درصد کاهش یافته و کاهش آن به ۳۰ درصد طبق یک برنامه ۱۰ ساله در حال اجرا و پیگیری است.
وی ناآگاهی مادران از عوارض سزارین و ترس از زایمان طبیعی را از عوامل افزایش میزان سزارین در ایران ذکر و بیان کرد: کلاس‌های آموزش رایگان ترویج زایمان طبیعی و ساخت اتاق‌های ویژه زایمان از برنامه‌های در حال اجرا به همین منظور است.
پنجم می‌مصادف با ۱۵ اردیبهشت ماه، روز جهانی ماما نامگذاری شده است.